Το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης είναι ένα σημείο όπου ο Πολιτισμός και η Ιστορία συναντούν το σύγχρονο τρόπο προβολής των ανασκαφικών «θησαυρών» της περιοχής. Είναι σίγουρο ότι θα αφήσει ικανοποιημένο ακόμα και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη!

Συνέχεια έχει η Ιερά Οδός και το Δυτικό Νεκροταφείο της Αμβρακίας, το σημαντικότερο από τα δύο νεκροταφεία της αρχαίας Αμβρακίας, ιδρυμένο κατά μήκος μιας αρχαίας λεωφόρου που ξεκινούσε από τη νότια κύρια πύλη της πόλης και πιθανότατα οδηγούσε στον Άμβρακο, το επίνειο της πόλης στον Αμβρακικό.

Η λεωφόρος – Ιερά οδός, πλάτους 12 μέτρων, ήταν πλακόστρωτη και την πλαισίωναν μνημειακοί ταφικοί περίβολοι, καθώς και ένα δημόσιο κενοτάφειο στο οποίο αναγράφεται για πρώτη φορά το όνομα της αρχαίας πόλης «Ανπρακία».

Συνεχίζοντας τη διαδρομή θα συναντήσουμε το Βυζαντινό Ναό της Παναγίας Παρηγορήτισσας. Η «αρχόντισσα» της Άρτας κτίστηκε το 1285 – 1289 και οι εξωτερικές της διαστάσεις είναι πραγματικά εντυπωσιακές: μήκος πλευρών αλλά και ύψος που ξεπερνούν τα 20 μέτρα, τρούλος με εξωτερική διάμετρο 7 μέτρα και ύψος 3,5 μέτρα!

Ο κεντρικός τρούλος έχει πρωτότυπο σύστημα στήριξης δίνοντας την αίσθηση ότι αιωρείται. Σύμφωνα με το θρύλο, ο πρωτομάστορας και ο βοηθός του έπεσαν από τη στέγη του ναού και τα σώματά τους μεταμορφώθηκαν στις δύο πέτρες που βρίσκονται στο πίσω μέρος της εκκλησίας. Η Παναγία φανερώθηκε στη μάνα του βοηθού για να την παρηγορήσει για τον άδικο χαμό του γιου της κι έτσι πήρε ο ναός το όνομά του.

Επόμενος σταθμός, το αρχαίο Θέατρο της Αμβρακίας. Στην Αμβρακία υπήρχαν δύο θέατρα, το μικρό και το μεγάλο, έργα της εποχής του Πύρρου, όταν η πόλη άκμαζε. Το μικρό θέατρο της Αμβρακίας είναι το μικρότερο από τα αρχαία ελληνικά θέατρα και το μοναδικό στην Ήπειρο ενσωματωμένο σε ιστό σύγχρονης πόλης. Κατασκευάστηκε στα τέλη 4ου – αρχές 3ου αιώνα π.Χ. και παρέμεινε σε χρήση μέχρι και τα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ.

Στο δρόμο για το Θέατρο θα συναντήσεις τον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης. Εδώ, στην οδό Σκουφά, χτυπάει η καρδιά της πόλης. Ένα διάλειμμα για καφέ ή ψώνια στην πόλη θα δώσουν δύναμη για τη συνέχεια της περιήγησης, ενώ η ίδια περιοχή προσφέρεται και για νυχτερινή διασκέδαση. Τέλος, για τους πιο ρομαντικούς η συμβουλή μας είναι «ψηλά το κεφάλι»: έτσι θα μπορέσετε να δείτε τα υπέροχα αρχοντικά και νεοκλασικά σπίτια της πόλης, με την εξαιρετική τεχνοτροπία που παραπέμπει στην Άρτα μιας άλλης εποχής!

Περνώντας μέσα από σοκάκια και πεζόδρομους ο δρόμος θα σε βγάλει στο Βυζαντινό Ναό της Αγίας Θεοδώρας, πολιούχου της πόλης. Ο αρχικός ναός κτίστηκε τον 11ο αιώνα μ.Χ. κι αργότερα λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι, όπου η βασίλισσα Θεοδώρα μόνασε μετά το θάνατο του συζύγου της και μέχρι το τέλος της ζωής της. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο ασημένιες λάρνακες με ανάγλυφη διακόσμηση που περιέχουν τα λείψανα της Αγίας Θεοδώρας και η αργυρεπένδυτη εικόνα της Αγίας, έργο του 17ου αιώνα. Η πολιούχος τιμάται στις 11 Μαρτίου με την παρουσία Ιεραρχών, εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας και Φιλαρμονικών από όλη την Ελλάδα.

Σε απόσταση αναπνοής βρίσκεται ένα άλλο εξαιρετικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, ο Άγιος Βασίλειος της Αγοράς. Η ίδρυση του ναού θα πρέπει να τοποθετηθεί στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα, ενώ στον περίβολο του ναού λειτούργησε απ’ το 1662 μέχρι το 1821 η Σχολή Μανωλάκη, όπου δίδαξαν σημαντικοί λόγιοι της εποχής. Περιτριγυρισμένος από σπίτια και πεζόδρομους, ο Άγιος Βασίλειος της Αγοράς αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι της θρησκευτικής ζωής της πόλης, ίσως κάπως επισκιασμένος από τους υπόλοιπους βυζαντινούς «θησαυρούς» της Άρτας, ωστόσο πάντα στη συνείδηση των κατοίκων της πόλης ήταν και παραμένει ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της περιοχής.

Σε αυτό το σημείο της πόλης μπορεί κάποιος να δει ό,τι έχει απομείνει από την άλλοτε ακμάζουσα Εβραϊκή συνοικία της Άρτας και τη Συναγωγή, καθώς και να επισκεφτεί το Μνημείο Ολοκαυτώματος στην πλατεία Εβραίων Μαρτύρων.

Επόμενο στη σειρά της περιήγησης είναι το Κάστρο της Άρτας και το Ρολόι. Κτισμένο πάνω στα ερείπια του αρχαίου τείχους της πόλης Αμβρακίας, το Κάστρο της Άρτας είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, με μεταγενέστερες προσθήκες που γίνονταν ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής. Στο εσωτερικό του χώρου υπάρχει η Ακρόπολη, το έσχατο σημείο στο οποίο μπορούσαν να καταφύγουν οι πολιορκούμενοι.

Εδώ φυλακίστηκε ο Μακρυγιάννης κατά την Επανάσταση του 1821, ενώ πλέον ο χώρος έχει διαμορφωθεί κατάλληλα και φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τους θερινούς μήνες.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή γύρω από το Κάστρο της Άρτας. Ο επισκέπτης κάνοντας μια βόλτα στις οδούς Σουλίου, Γόργου, Κομνηνών & Νικηφόρου Αγγέλου θα περπατήσει στο πιο γραφικό κομμάτι της πόλης.

Ο ύψους 21 μέτρων Πύργος του Ρολογιού κτίστηκε την περίοδο 1630 – 1650. Είναι το παλαιότερο ρολόι στην Ήπειρο και ένα από τα παλαιότερα στον Ελλαδικό χώρο. Ο περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι το ρολόι έκανε μία πλήρη περιστροφή κάθε 24 ώρες και είχε μία μεγάλη καμπάνα, της οποίας ο ήχος μπορούσε να γίνει αντιληπτός σε απόσταση μίας ώρας από την Άρτα, ενώ ταυτόχρονα τονίζει ότι δεν υπήρχε σε κανέναν άλλο τόπο ρολόι ανάλογης τεχνικής αρτιότητας. Η ύπαρξή του είναι μάλιστα ενδεικτική της οικονομικής ευρωστίας της πόλης, καθώς η κατασκευή και συντήρηση ρολογιών – πύργων ήταν εξαιρετικά κοστοβόρα.

Η ημέρα σου ήταν αρκετά γεμάτη και είναι ώρα να ξεκουραστείς σε ένα από τα παραδοσιακά ουζερί και τσιπουράδικα της πόλης, να πιεις αρτινό τσίπουρο από την τοπική ποικιλία σταφυλιού «ζαμπέλα» συνοδευόμενο από λαχταριστούς μεζέδες και ό, τι φαγητό τραβάει η όρεξή σου. Μη διστάσεις να ρωτήσεις στα μαγαζιά που θα επισκεφθείς γνώμες για τις τοπικές γεύσεις και τα προϊόντα για τα οποία είναι διάσημη η περιοχή μας: από το «κλασικό» πορτοκάλι, το ακτινίδιο και τα γλυκά κουταλιού μέχρι τα εξαιρετικής ποιότητας τυριά, την κονσερβολιά, τα χέλια και το χαβιάρι!

Το βράδυ μπορείς να ξεκουραστείς και να διασκεδάσεις στα καλύτερα στέκια της πόλης. Είτε επιλέξεις να πιεις το ποτό σου σε μία από τις γραφικές πλατείες της πόλης είτε κοντά στο Ιστορικό Γιοφύρι, θα μείνεις με τις καλύτερες εντυπώσεις και θα γεμίσεις αξέχαστες αναμνήσεις.

Προτείνουμε να συνεχίσεις τη μέρα σου με μία περιήγηση στον κάμπο της Άρτας και τον Αμβρακικό Κόλπο. Ένας από τους μεγαλύτερους και πιο παραγωγικούς κάμπους της Ελλάδας, ο κάμπος της Άρτας είναι ο κύριος μοχλός ανάπτυξης της περιοχής. Ενδεικτικό μάλιστα της σημασίας που ανέκαθεν είχε είναι και το γεγονός ότι κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας ανήκε στη Βαλιδέ Σουλτάνα, τη βασιλομήτορα, και ονομαζόταν «γλυκιά πεδιάδα».

Στο δρόμο για τον Αμβρακικό Κόλπο θα συναντήσεις αρκετά γραφικά χωριά του κάμπου με όμορφες εκκλησίες και μνημεία που βρίσκονται κρυμμένα στη φύση. Αν δε σε τρομάζουν οι εκτός δρόμου διαδρομές, προτείνουμε να πάρεις τον παραλιακό χωματόδρομο από το χωριό Βίγλα προς το χωριό Στρογγυλή, παράλληλα με τη λιμνοθάλασσα και να φτάσεις μέχρι την Παναγία Ροδιάς και το Ασκητήριο του Άγιου Βλάσιου της Σεβάστειας. Το τοπίο αποζημιώνει τη δυσκολία πρόσβασης, ενώ οι πιο τυχεροί θα δούνε νεροβούβαλους, ένα είδος που είχε σχεδόν εξαφανιστεί από την περιοχή, αλλά πλέον απαντάται σταθερά ένας μικρός πληθυσμός του στη λιμνοθάλασσα της Ροδιάς.

Όσοι έχουν ακόμα δυνάμεις, μπορούν να επισκεφθούν τη ρωμαϊκή έπαυλη και το ελαιοτριβείο με τις μυλόπετρες που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στο χωριό Στρογγυλή

Η συνέχεια της περιήγησης περιλαμβάνει την επίσκεψη στην Κορωνησία, ένα γραφικό ψαροχώρι – νησί μέχρι πρότινος – που ενώθηκε με την απέναντι ακτή με μία λωρίδα γης, χαρίζοντάς μας μία διαδρομή μοναδικής ομορφιάς: από τη μία πλευρά απλώνεται ο

Αμβρακικός και από την άλλη οι λιμνοθάλλασες με τα παραδοσιακά «ιβάρια» των ψαράδων. Εδώ μπορείς να βρεις παραδοσιακά ταβερνάκια και εστιατόρα και να απολαύσεις φρέσκα θαλασσινά, όπως την περίφημη γάμπαρη και τη σαρδέλα του Αμβρακικού.

Στις παραλίες της περιοχής μπορείς να κάνεις το μπάνιο σου και να παρακολουθήσεις επίδειξη και αγώνες kite και wind surf – αθλήματα για τα οποία η Κορωνησία είναι γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Αν είσαι λάτρης των εναλλακτικών δραστηριοτήτων, μπορείς να γνωρίσεις τον Αμβρακικό κάνοντας sea kayak και να «ξεκλειδώσεις» τα πιο όμορφα μυστικά του τόσο ειδυλιακού αυτού τόπου.

Ανεβαίνοντας λίγα μέτρα στο λόφο της Κορωνησίας μπορείς να επισκεφτείς το Βυζαντινό Ναό της Παναγίας Κορωνησίας: πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους ναούς της βυζαντινής Άρτας και χρονολογείται γύρω στο 10ο αιώνα π.Χ. Εκεί κοντά βρίσκεται η Κούλια, ένα μικρό κάστρο, «δίδυμο» οχυρωματικό έργο με το κάστρο της Λασκάρας στην περιοχή της Πρέβεζας.

Λένε ότι τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή είναι δωρεάν: αυτό ισχύει σίγουρα και στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς στην Κορωνησία μπορείς να απολαύσεις ένα από τα ομορφότερα ηλιοβασιλέματα της ζωής σου, ατενίζοντας τα γαλήνια νερά του Αμβρακικού Κόλπου, ο οποίος είναι ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Ευρώπης και αποτελεί έναν ιδανικό τόπο για παρατήρηση πουλιών.

Ήρθε η ώρα για επιστροφή από τον κάμπο της Άρτας και τον Αμβρακικό. Τι καλύτερο μετά από μία «γεμάτη» μέρα να βρεις ένα τόπο χαλάρωσης; Προτείνουμε το παραποτάμιο πάρκο της Άρτας, έναν πολυχώρο όπου πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά χρησιμοποιείται και στην καθημερινότητα των κατοίκων είτε για μία απλή βόλτα και γυμναστική είτε για καφέ/φαγητό και ξεκούραση.

Εναλλακτικά, 5 χιλιόμετρα έξω από την πόλη, στο χωριό Χανόπουλο βρίσκονται τα ομώνυμα Λουτρά. Η ιαματική πηγή Χανόπουλου αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα θεραπευτικών υδάτων, όμοιες της οποίας συναντάμε μόνο στο εξωτερικό (συγκεκριμένα στο Nenndorf της Γερμανίας και το Haute Savoie στη Γαλλία). Σε ένα ήρεμο περιβάλλον ο επισκέπτης μπορεί να χαλαρώσει από την κούραση της ημέρας και να δοκιμάσει τις ευεργετικές ιδιότητες του φυσικού σπα, να περιηγηθεί στις εγκαταστάσεις που έχουν ιστορία πάνω από μισό αιώνα και να γευτεί την περίφημη Ηπειρωτική φιλοξενία σε όλο της το μεγαλείο!

Κάνοντας μία μικρή παράκαμψη, μπορείς να δεις το παλαιότερο δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής στην Ήπειρο: το τζαμί του Φαίκ Πασά. Το τζαμί ήταν μέρος ενός ευρύτερου συμπλέγματος κτηρίων ευαγούς χαρακτήρα που ονομαζόταν Ιμαρέτ. Σε αυτό συμπεριλαβάνονταν μεντρεσές (ιεροδιδασκαλείο), χαμάμ, πτωχοκομείο και χάνι.

Στις μέρες μας η Βλαχέρνα διαθέτει παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες με γευστικότατα εδέσματα, ενώ μία εναλλακτική είναι το χωριό Πέτα λίγα χιλιόμετρα μακριά, γνωστό από την ομώνυμη μάχη κατά την Επανάσταση του 1821. Σήμερα, η γεμάτη ζωή περιοχή αποτελεί μια από τις καλύτερες διεξόδους για εκείνους που επιθυμούν να χαλαρώσουν και να ηρεμήσουν έχοντας για θέα την πόλη της Άρτας.

Η πρότασή μας είναι να συνεχίσεις προς τα ημιορεινά χωριά της Άρτας και τα Τζουμέρκα. Αν έχεις όμως όρεξη για μία μικρή παράκαμψη, θα πρέπει να αφιερώσεις λίγο από το χρόνο σου για να δεις το αρχαίο Όρραον (4ος αιώνας π.Χ.), την εντυπωσιακή ακρόπολη των Μολοσσών που βρίσκεται στα όρια των Νομών Άρτας και Πρέβεζας. Οι εξαιρετικά καλά διατηρημένες οικίες αποτελούν μοναδικό φαινόμενο στον ελλαδικό χώρο για τη συγκεκριμένη περίοδο, με εντυπωσιακότερο παράδειγμα το «Σπίτι 1», οι τοίχοι του οποίου σώζοται σε ύψος 5 – 7 μέτρων.

Σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων βρίσκεται το Ρωμαϊκό υδραγωγείο, σε ένα σκηνικό βγαλμένο σαν από ταινία του Χόλιγουντ. Πρόκειται για ένα θαυμαστό έργο αρχαίας τεχνολογίας, μια υπερκατασκευή μήκους 50 χιλιομέτρων, χάρη στην οποία υδροδοτήθηκε η αρχαία Νικόπολη. Ενδεικτικό των διαστάσεων του έργου έιναι ότι ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι μελετητές αναφέρουν ότι για την κατασκευή του χρειάστηκαν περίπου 30 χρόνια!

Μετά από αυτή τη μικρή παράκαμψη, είναι ώρα να επιστρέψουμε στο δρόμο για τα ημιορεινά χωριά της Άρτας. Πιστιανά, Ροδαυγή, Σκούπα, Παλαιοχώρι, Δαφνωτή….. Δεκάδες γραφικά χωριά, το ένα ομορφότερο από το άλλο, ανέγγιχτα από το μαζικό τουρισμό προσφέρουν μία εικόνα της Ελλάδας όπως τη φαντάζεται και την περιμένει ο ρομαντικός επισκέπτης, έτοιμα να δείξουν την περίφημη Ηπειρωτική φιλοξενία. Αξίζει να επισκεφτείς το χωριό Φανερωμένη, λίγο πριν τη Ροδαυγή, καθώς προσφέρει μοναδική θέα στην τεχνητή λίμνη Πουρναρίου, τον Αμβρακικό κόλπο και τα Τζουμέρκα!

Η Ροδαυγή είναι το πιο δημοφιλές χωριό στην περιοχή, γνωστό για τον πετρόκτιστο ναό της Αγίας Παρασκευής και τη γραφική πλατεία της, τις καλοκαιρινές πολιτιστικές δράσεις και τη Γιορτή Κάστανου και Τσίπουρου το φθινόπωρο. Από εδώ και πέρα όσο θα ανεβαίνεις τόσο θα μένεις έκπληκτος από την ομορφιά των χωριών που θα συναντήσεις: είσαι πλέον στα περίφημα Τζουμέρκα! Άγναντα, Κτιστάδες, Καταρράκτης, Πράμαντα, Μελισσουργοί, Τσόπελα είναι μερικά μόνο από τα μέρη που μπορείς να επισκεφτείς και να δεις την Ήπειρο που ονειρεύεσαι. Η φύση κυριαρχεί παντού, ποτάμια, λίμνες και βουνά συνθέτουν ένα σκηνικό που θα ζήλευε και ο καλύτερος σκηνοθέτης του κόσμου.

Αν είσαι άνθρωπος της πεζοπορίας έχεις τη δυνατότητα, όταν βρίσκεσαι στα ημιορεινά χωριά της Άρτας, να συνεχίσεις και να τελειώσεις τη μέρα σου ακολουθώντας το Μονοπάτι της Βίδρας. Η συνολική διαδρομή των 17,5 χιλιoμέτρων διαρκεί γύρω στις 8 ώρες κι ένα από τα πλεονεκτήματά της είναι ότι απευθύνεται σε κάθε κατηγορία πεζοπόρων, από τους λάτρεις των μεγάλων αποστάσεων ως τους απλούς περιπατητές και τις οικογένειες. Το Μονοπάτι της Βίδρας μας χαρίζει μία από τις ομορφότερες διαδρομές στην Ελλάδα, έχοντας δίπλα του τον Άραχθο και τα Τζουμέρκα.

Μια δεύτερη διαδρομή που μπορείς να ακολουθήσεις με αφετηρία την Άρτα είναι ο δρόμος προς το Πέτα και να εξερευνήσεις το κομμάτι των ανατολικών Τζουμέρκων με κατεύθυνση την Κυψέλη, το Βουργαρέλι – με την περίφημη Κόκκινη Εκκλησιά – και τα Θεοδώριανα, ένα χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 μέτρων και με τα περισσότερα νερά στην Ελλάδα. Εναλλακτικά, μπορείς να ακολουθήσεις το δρόμο προς τη Σκουληκαριά (γενέτειρα του Καραϊσκάκη), την Καλεντίνη και τις Πηγές, προκειμένου να δεις τη Μονή Ροβέλιστας, τη Μονή Σέλτσου, τη Μονή Μεγαλόχαρης (από εδώ ξεκίνησαν οι επαναστάσεις των Ραδοβυζινών το 1854, το 1866 και το 1878 που είχαν ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Άρτας και της Θεσσαλίας) και την περίφημη Κοιλάδα του Αχελώου με τη Γέφυρα Κοράκου.

Λαμβάνοντας υπόψη την κομβική θέση της πόλης της Άρτας, θα μπορούσαμε να προτείνουμε ακόμα και αυθημερόν αποδράσεις στις παραδεισένιες παραλίες του Ιονίου, την Πάργα ή τα αστικά κέντρα της Ηπείρου, μία επίσκεψη στον ποταμό Αχέροντα και το Νεκρομαντείο, ή απλά να παραθέσουμε κάποια άλλα αξιοθέατα, όπως:

• ο λόφος Περάνθης,
• η τεχνητή λίμνη και το φράγμα του Πουρναρίου, του δευτέρου σε μέγεθος στην Ελλάδα, ύψους 107 μέτρων,
• η λίμνη Ζηρού και οι κοντινοί λόφοι κοκκινοπηλού,
• το μαρτυρικό χωριό Κομμένο,
• η Κόπραινα με το γραφικό της Φάρο,
• το Ξηροβούνι, με υπέροχα μονοπάτια και δυνατότητες εναλλακτικού τουρισμού,
• βυζαντινά μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι, όπως ο Ναός Πύθιου Απόλλωνα, η Παντάνασσα, ο Άγιος Δημήτριος του Κατσούρη, η Αγία Παρασκευή του Δράκου, ο Άγιος Βασίλειος της Γέφυρας, το Τζαμί Φαΐκ Πασά,
• πολιτιστικοί χώροι, όπως η Δημοτική Πινακοθήκη «Γιάννης Μόραλης», το Κέντρο Πληροφόρησης Σαλαώρας, το Κέντρο Πληροφόρησης στη Λίμνη Ζηρού, τα Μουσεία και η Βιλιοθήκη του Συλλόγου «Σκουφάς»,
• τέλος, οι μαγευτικές παραλίες του Αμβρακικού!